Ο συνάδελφος και φίλος Μιχάλης Καραδημητρίου είναι ένας από τους πιο «ενεργούς» Φυσικούς στη χώρα μας. Είναι Διδάκτωρ του τμήματος Φυσικής του Πανεπιστημίου Κρήτης και ιδιοκτήτης Φροντιστηρίου στο Ηράκλειο Κρήτης. Η ιστοσελίδα του «Περί Φυσικής Ορμώμενος» είναι από τις πλέον γνωστές σελίδες με θέματα Φυσικής. Ασχολείται και με τα «κοινά» του κλάδου ως Πρόεδρος του Συλλόγου Φυσικών Κρήτης, ενός πολύ δραστήριου συλλόγου με πολλές και ενδιαφέρουσες δράσεις.
Με το παιχνίδι των 10 ερωτήσεων θα ήθελα να γνωρίσουμε καλύτερα τον καλό συνάδελφο και να διαβάσουμε και τις απόψεις του για διάφορα θέματα.
1)Μιχάλη, τι προτιμάς περισσότερο; Την έρευνα ή τη διδασκαλία;
Η προσωπική μου πορεία επιβεβαιώνει νομίζω την απάντηση, αν και πέρασα από την έρευνα κατά την περίοδο που δούλευα το διδακτορικό μου, η διδασκαλία με κέρδισε γρήγορα. Η διδασκαλία για μένα είναι ένας τρόπος δημιουργίας καθώς η αλληλεπίδραση με παιδιά μαθαίνει και εμάς πολλά για τον τρόπο που πρέπει να διδάξουμε ή να εκφραστούμε. Χαίρομαι βέβαια που πέρασα από την έρευνα γιατί έτσι έμαθα να εκτιμώ την τεράστια προσπάθεια κάποιων ανθρώπων να δομήσουν αυτό που σήμερα εμείς θεωρούμε δεδομένη γνώση και την μεταφέρουμε στα παιδιά μας.
2)Πώς προέκυψε η ιδέα δημιουργίας μιας εκπαιδευτικής σελίδας Φυσικής;
Το διαδίκτυο αναμφίβολα είναι εργαλείο για όλους μας και τρόπος να επικοινωνούμε τις ιδέες μας, την δουλειά μας, τις απορίες μας. Το «Περι Φυσικής Ορμώμενος» είναι ένας χώρος «συνάντησης» με συναδέλφους και μαθητές από όλη την Ελλάδα. Στόχος του από την πρώτη στιγμή ήταν να υπάρχει δωρεάν υλικό για μαθητές που προσπαθούν να πετύχουν χωρίς να έχουν την δυνατότητα πρόσβασης στο Φροντιστήριο, αλλά και τακτοποιημένο υλικό για τους δικούς μου μαθητές. Έχουν περάσει 11 χρόνια περίπου από την πρώτη ανάρτηση και αυτή η προσπάθεια βοήθησε και εμένα να διορθώσω λάθη και να εξελίξω την δουλειά μου, ύστερα και από χρήσιμες συμβουλές συναδέλφων από όλη την Ελλάδα. Ελπίζω να συνεχίσει η ιστοσελίδα μου να είναι χρήσιμη για μαθητές και συναδέλφους και στα επόμενα χρόνια!
3)Πότε ιδρύθηκε ο Σύλλογος Φυσικών Κρήτης και πόσα είναι τα μέλη του;
Ο Σύλλογος Φυσικών Κρήτης ιδρύθηκε το 2015 και σήμερα έχει περίπου 120 μέλη. Σε αυτά τα λίγα χρόνια από την ίδρυση του έχει καταφέρει να πραγματοποιήσει μια σειρά από εξαιρετικά πετυχημένες δράσεις στην Κρήτη σε συνεργασία και με τα Πανεπιστημιακά Ιδρύματα του νησιού. Μέλη μας είναι συνάδελφοι από τον χώρο της εκπαίδευσης δημόσιας και ιδιωτικής και βέβαια από τον χώρο της έρευνας αφού έχουμε την χαρά να βρισκόμαστε σε ένα νησί με υψηλή ερευνητική δραστηριότητα. Βέβαια το σημαντικό σε αυτή την μικρή διαδρομή είναι η αλληλεπίδραση του Συλλόγου με τους μαθητές της Κρήτης που δίνουν το παρόν σε κάθε δράση μας.
4)Ποιες είναι οι δράσεις που προγραμματίζει ο σύλλογος Φυσικών Κρήτης για το 2022;
Για το πρώτο μισό του 2022 υπάρχει σε εξέλιξη η προετοιμασία για το 2ο Σχολείο Αστροφυσικής Κρήτης, μια προσπάθεια του Ινστιτούτου Αστροφυσικής του ΙΤΕ και του Τμήματος Φυσικής του Π.Κ. στην οποία συμμετέχουμε και εμείς. Παράλληλα προγραμματίζουμε διαδικτυακές συναντήσεις με συναδέλφους στις οποίες θα παρουσιαστούν καλές πρακτικές κατά την διδασκαλία στην τάξη. Υπάρχει τέλος στον προγραμματισμό μας ο Παγκρήτιος Διαγωνισμός Κατασκευών Φυσικής που είναι ένας θεσμός για τον Σύλλογο και μια εκδήλωση επιστημονικής εκλαΐκευσης σε τομείς εφαρμοσμένης Φυσικής. Βέβαια η εξέλιξη της πανδημίας θα μας δώσει το πράσινο φως για τον τρόπο και την περίοδο υλοποίησης τους.
5)Σαν φροντιστής, έρχεσαι σε επαφή κάθε μέρα με πολλούς μαθητές. Ποια είναι η επίδραση της πανδημίας πάνω τους;
Δυστυχώς η πανδημία έχει αφήσει το αποτύπωμα της στους μαθητές μας, τόσο μαθησιακά, όσο και ψυχολογικά. Είναι μια πραγματικότητα όμως και οφείλουμε όλοι μας εκπαιδευτικοί, γονείς και πολιτεία να το αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά. Οφείλουμε να κατανοήσουμε ότι ένα παιδί 10-17 ετών που κλείνεται στο σπίτι του, πίσω από μια οθόνη, μακριά από τον σχολείο που αποτελεί τον φυσικό του χώρο κοινωνικοποίησης έχει χάσει αρκετά μαθησιακά εφόδια για το μέλλον του. Και αυτά τα εφόδια παλεύουμε καθημερινά να καλύψουμε σε ένα στενό πλαίσιο βέβαια δεδομένο ότι δεν υπήρξε καμία μέριμνα για αλλαγές στην διδακτέα ύλη φέτος.
6)Ποια είναι η γνώμη σου για το ύφος, τη δυσκολία και το επίπεδο των θεμάτων Φυσικής στις Πανελλαδικές εξετάσεις;
Αυτό είναι ένα τεράστιο θέμα το «τέρας» των Πανελληνίων. Ως φροντιστής οφείλω να προσαρμόζω την δουλειά μου στο ύφος και στο επίπεδο των Πανελληνίων Εξετάσεων, ώστε οι μαθητές μου να μπορούν να πετύχουν τους στόχους τους. Ως Φυσικός όμως φοβάμαι ότι έχουμε σταματήσει να εξετάζουμε Φυσική στις Πανελλήνιες εξετάσεις και έχουμε ξεχάσει ότι απευθυνόμαστε σε μαθητές ηλικίας 17 ετών με ένα δεδομένο πρόγραμμα σπουδών Φυσικής στο Λύκειο και με δεδομένα σχολικά εγχειρίδια. Τα θέματα λοιπόν είναι αναντίστοιχα με το επίπεδο δουλειάς που μπορεί να γίνει σε μια σχολική τάξη των 25+ παιδιών. Η κατασκευαστική – ασκησιολογία, που δεν μπορεί κάπως να πραγματοποιηθεί σε ένα εργαστήριο δεν μπορεί να λέμε ότι είναι φαινόμενο φυσικής επειδή απλά οι αριθμοί ταιριάζουν. Ας κοιτάξουμε λίγο και τα θέματα των εξετάσεων στην Κύπρο για να δούμε έναν εναλλακτικό τρόπο εξέτασης ή γενικότερα τι συμβαίνει στην υπόλοιπη Ευρώπη.
7)Τα τελευταία χρόνια η Φυσική έχει αρχίσει να γίνεται απωθητική για τους μαθητές του Λυκείου. Τι πιστεύεις ότι φταίει;
Η απάντηση είναι απλή, αυτό το «καταραμένο σώμα μάζας m» που εμφανίζεται παντού δεμένο σε ελατήρια, κρεμασμένο από αβαρή νήματα κλπ . Τα σημερινά προγράμματα σπουδών είναι απαρχαιωμένα και η μετάφραση τους σε ασκησιολογία κάνουν την Φυσική ένα βαρετό μάθημα με πράξεις, περίεργα σχήματα κλπ. Ταυτόχρονα η Φυσική του 1600 όσο και ενδιαφέρουσα να είναι για εμάς, δεν είναι ενδιαφέρουσα για τον μαθητή που διαβάζει στο διαδίκτυο για τις μαύρες τρύπες, τον επιταχυντή στο CERN, την πυρηνική ενέργεια κα και στο σχολείο ασχολείται ακόμα με την ελεύθερη πτώση. Βέβαια και ο τρόπος διδασκαλίας του μαθήματος μακριά από το εργαστήριο δεν δίνει στον μαθητή το κίνητρο να κατανοήσει ότι η Φυσική είναι γύρω μας και δίνει απαντήσεις σε μικρά και μεγάλα ερωτήματα. Έχουμε λοιπόν ανάγκη από νέα βιβλία, νέα αναλυτικά προγράμματα και νέες ιδέες στην διδασκαλία.
8)Γιατί τόση ένταση μεταξύ των Φυσικών στην Ελλάδα; Και όλα αυτά τη στιγμή που το επάγγελμα του Φυσικού στην Ελλάδα συνεχώς υποβαθμίζεται.
Η αλήθεια είναι ότι ο κλάδος αυτή την στιγμή αντιμετωπίζει σοβαρό θέμα με την θεσμική του εκπροσώπηση. Η Ένωση Ελλήνων Φυσικών (ΕΕΦ) έχει ακολουθήσει έναν δρόμο που κατά την γνώμη μου είναι αρκετά μακριά από αυτό που θα έπρεπε να κάνει ένα επιστημονικό σωματείο. Χρειαζόμαστε λοιπόν επανεκκίνηση με την ίδρυση ενός νέου θεσμικά ισχυρού οργανισμού (π.χ. ενός επιμελητηρίου). Μια Ένωση Φυσικών Ελλάδας που θα έχει θεσμική θωράκιση από την πολιτεία που θα λειτουργεί με επιστημονικό τρόπο και διαφανή και δημοκρατική λειτουργία. Ελπίζω η υποβάθμιση της Φυσικής και του επαγγέλματος του Φυσικού (που δεν είναι μόνο η εκπαίδευση) να μας αφυπνίσει ώστε να βρούμε ως κλάδος όλοι μαζί μια λύση. Προσωπικά έχω κουραστεί από τις αντιπαραθέσεις που δεν οδηγούν πουθενά.
9)Ποια η γνώμη σου για τα νέα αναλυτικά προγράμματα της Φυσικής του Λυκείου;
Τα νέα αναλυτικά προγράμματα έχουν σίγουρα ενδιαφέρουσες καινοτομίες. Το αίτημα για να περάσουμε από την Φυσική του 1600 στην Φυσική του 1900 γίνεται δεκτό με αυτά τα αναλυτικά προγράμματα. Αλλά ένα αναλυτικό πρόγραμμα που δεν αντιστοιχίζεται σε κατάλληλα βιβλία, εργαλεία και προφανώς αντίστοιχο ωρολόγιο πρόγραμμα, όσο καλό και να είναι δεν θα λειτουργήσει. Περιμένουμε λοιπόν να γραφτούν ωραία βιβλία Φυσικής και η πολιτεία να στηρίξει στην πράξη την σωστή υλοποίηση των αναλυτικών προγραμμάτων στην πράξη μέσα στις αίθουσες με τον σωστό τρόπο.
10)Ποια είναι τα χαρακτηριστικά που θα ήθελες να έχουν τα νέα βιβλία Φυσικής για το Λύκειο στην Ελλάδα;
Τα νέα βιβλία Φυσικής που θα ήθελα να φτάσουν στα σχολεία μας θέλω να είναι σύγχρονα βιβλία γραμμένα από ενεργούς εκπαιδευτικούς που θα απευθύνονται σε «περίεργους» μαθητές . Βιβλία που θα μπορούν να ζωντανεύσουν τους Νόμους της Φυσικής και να αναδείξουν ότι πίσω από μια εξίσωση υπάρχει η κατανόηση της φύσης και των μηχανισμών της. Βέβαια μιλώντας για «βιβλίο» στις μέρες μας πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας και το «ψηφιακό μέρος του βιβλίου» που στις μέρες μας είναι αναγκαίο αφού υπάρχουν αρκετές πηγές πληροφόρησης στο διαδίκτυο που θα μπορούσαν να είναι χρήσιμες για την κατανόηση των εννοιών.